ΟΡΥΚΤΑ

Μαλαχίτης: Ο Θεόφραστος το ονομάζει ψευδή σμάραγδο. Πρόκειται για ορυκτό του χαλκού με ωραίο πράσινο χρώμα. Η ονομασία μαλαχίτης ισχύει και σήμερα.

Μηλιάς: Πρόκειται για το ορυκτό καολίνης. Την ονομα­σία μηλιάς την αναφέρει ο Θεόφραστος.

Μίλτος: Παραλλαγή του ορυκτού αιματίτης. Η ίδια ονο­μασία ισχύει και σήμερα.

Μόλυβδος·. Πρόκειται για το γνωστό μέταλλο.

Ναξία γη ή Ναξία σκόνη: Πρόκειται για τη σμύριδα της Νάξου. Ο Θεόφραστος την αναφέρει με το όνομα ακόνη. Τοπέτρωμα αυτό αποτελείται από κορούνδιο (οξείδιο του αργιλίου), από μαγνητίτη και προϊόντα αποσάθρωσης του τελευ­ταίου.

Όμφαξ: Ορυκτό πράσινου χρώματος. Το αναφέρει ο Θεόφραστος.

 Οπάλλιος (ή Οπάλλιον): Η ίδια ονομασία ισχύει και σή­μερα. Πρόκειται για ένυδρο, άμορφο διοξείδιο του πυριτίου.Ορισμένες παραλλαγές του θεωρούνται ως πολύτιμοι λίθοι.

Οστρείτης: Πρόκειται για απολίθωμα στρειδιού.

οφείτης (ή Οφίτης): Ονομάζεται έτσι και από τον Διο­σκουρίδη. Είναι ένυδρο πυριτικό μαγνήσιο. Η ίδια ονομασία ισχύει και σήμερα.

Οψιανός (ή Οψιδιανός): Είναι το φυσικό γυαλί ηφαι­στειογενούς προελεύσεως.

Πλεόναστον: Ο Θεόφραστος το ονομάζει άνθρακα περί Μίλητον. Ορυκτό το οποίο περιέχει μαγνήσιο,  αργίλιο καi σίδηρο.

Πόρος: Πορόλιθος.

Σαμία: Πρόκειται για το ορυκτό μπεντονίτης της Σάμου.

Σανδαράχη (ή Σανδαράκη) ερυθρά: Θειούχο αρσενι­κό. Την ονομασία αυτή, η οποία ισχύει και σήμερα, ακολου­θούν ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης.

Σανδαράχη κίτρινη: Τριθειούχο αρσενικό. Ο Θεόφρα­στος το ονομάζει αρρενικό, ενώ ο Διοσκουρίδης το ονομάζει αρσενικό. Η ονομασία κίτρινη σανδαράχη ισχύει και σήμερα.

Σάπφειρος: Τον αναφέρει ο Θεόφραστος. Πρόκειται για τον σημερινό λαζουρίτη. Είναι ορυκτό σκούρου κυανού χρώματος, αδιαφανές.

Σεληνίτης: Διαφανής μορφή γύψου.

Σιδηρίτης: Είδος σιδηρομεταλλεύματος.

Σιδηροπυρίτης: Πυρίτης κατά τον Διοσκουρίδη και σπίνος κατά τον Θεόφραστο. Η ονομασία σιδηροπυρίτης ι­σχύει και σήμερα. Πρόκειται για το διθειούχο σίδηρο.

Σκωρία: Ονομάζεται το περίττωμα μεταλλεύματος το οποίο έχει υποστεί καθαρισμό. Υπήρχαν ονομασίες για σκου­ριές διαφόρων μετάλλων. Αναφέρουμε μερικές απ'αυτές:

Έλκυσμα (= ασημένια σκουριά), βοτρυίτης (= σκουριά ψευ­δαργύρου), πλακίτις, ζωνίτις, ονυχίτις, οστρακίτις, καπνίτις.

Σμάραγδος: Το ορυκτό αυτό το αναφέρει ο Θεόφρα­στος. Πρόκειται για ορυκτό πράσινου χρώματος. Είναι παραλ­λαγή του ορυκτού βήρυλλος. Η ίδια ονομασία ισχύει και σήμερα.

Σπίνος: Ορυκτή άσφαλτος. Αναφέρει σχετικά ο Θεό­φραστος.

Στίμμι ή τετράγωνος ή πλατυόφθαλμος ή πυρίμμαχος ή γυναίκιος. Πρόκειται για θειικό αντιμόνιο.

Τοπάζιος (ή τόπαζος): Πυριτικό ορυκτό, χρώματος κί­τρινου, λευκού ή υποκυανού.

Υάκινθος: Πολύτιμος λίθος γαλάζιου χρώματος.

Υαλίτις άμμος: Πρόκειτα για την υαλωειδή άμμο.

Υδράργυρος (αυτοφυής): Ο Διοσκουρίδης τον ανα­φέρει και "υδράργυρο καθ' έαυτήν" και ο Αριστοτέλης "χυτόν άργυρο ν".

Χαλαζίας: Είναι διοξείδιο του πυριτίου. Τον αναφέρουν πολλοί αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς. Η ίδια ονομασία ισχύε ικαι σήμερα. Κυριότερες παραλλαγές του χαλαζία είναι
           Αμέθυσον: Ο σημερινός αμέθυστος. Έχει χρώμα ιώδες - κυανούν.

 Αχάτης: Μίγμα χαλκηδονίου και οπαλλίου. Η ίδια ονομασία χρησιμοποιείται και σήμερα. Υπάρχουν πολλά είδη αχάτη όπως ο δενδρύεις αχάτης και οευπέταλος. Μια ποικιλία αχάτη ονομαζόταν δαφοινός.

 Καπνίας·. Καστανόμαυρος χαλαζίας. Η ίδια ονομα­σία ισχύει και σήμερα.

 Κοινός χαλαζίας: Είναι αλαμπής. Η ίδια ονομασία ισχύει και σήμερα.

 Λυδία λίθος¹: Αδιαφανής μαύρος χαλαζίας. Η ο­νομασία αυτή ισχύει και σήμερα.

Λύχνιος: Κατηγορία ρουμπινιού κόκκινου χρώμα­τος.

 Ξανθή: Ίασπις κίτρινου χρώματος.

 Όνυξ (ή Ονυχίτης): Η ίδια ονομασία χρησιμοποιεί­ται και σήμερα.

 Ορεία κρύσταλλος: Άχρωμος και διαυγής χαλαζί­ας. Η ίδια ονομασία ισχύει και σήμερα.

 Πράσιον: Πράσινος χαλαζίας. Η ονομασία αυτή ι­σχύει και σήμερα. Ο Διοσκουρίδης τον αναφέρει πρασίτη.

 Πυρόλιθος: Η ίδια ονομασία χρησιμοποιείται και σήμερα.

 Σαρδαχάτης: Μείγμα αχάτη και σάρδη.

 Σάρδιο (ή Σαρδώνυξ): Ημιπολύτιμος λίθος πράσι­νου ή κόκκινου χρώματος.  

Χαλκηδόνιος: Η ίδια ονομασία ισχύει και σήμερα.

     Χαλκανθίτης: Χάλκανθο κατά τον Διοσκουρίδη. Πρό­κειται για θειικό χαλκό. Η ίδια ονομασία ισχύει και σήμερα.

Χαλκοπυρίτης: Ο Αριστοτέλης και ο Διοσκουρίδης το αναφέρουν ως χαλκίτη. Η ονομασία χαλκοπυρίτης ισχύει και σήμερα.

Χερνίτης: Είδος όνυχα που μοιάζει με ελεφαντόδοντο.Τον αναφέρει ο Θεόφραστος.

Χρυσόκολλα: Ονομαζόταν έτσι από τον Θεόφραστο και το Διοσκουρίδη. Πρόκειται για παραγένεση αζουρίτη και μαλαχίτη. Η ίδια ονομασία ισχύει και σήμερα.

Χρυσόλιθος: Λίθος που περιέχει ψήγματα χρυσού.

Χρυσός (αυτοφυής): Ονομασία η οποία ισχύει και σήμε­ρα. Είναι το γνωστό πολύτιμο μέταλλο.

Ψιμύθιο: Ανθρακικός μόλυβδος. Το χρησιμοποιούσαν οι γυναίκες στην Αρχαία Ελλάδα για λεύκανση της επιδερμίδας τους. Το αναφέρει ο Θεόφραστος.

    Ώχρα: Την αναφέρει ο Θεόφραστος. Πρόκειται για υ­δροξείδιο του σιδήρου. Η ίδια ονομασία ισχύει και    σήμερα. Η  καθαρή ώχρα ονομαζόταν και αυτάρκης ή και μίλτος.